Türkiye'de gençlik üzerine yapılan en kapsamlı çalışmalardan biri olan ve "Evde Gençlik" kavramını literatüre kazandıran Gençlik Refah Raporu'nun beşincisi yayımlandı. Habitat Derneği tarafından hazırlanan raporda, gençlerin hayatlarından memnun olma oranının son 5 yılda %46'ya gerilediği ortaya çıktı.
TÜRKİYE - Habitat Derneği ve Infakto RW iş birliğiyle hazırlanan Gençlerin Refahı Raporu'nun beşinci baskısı yayınlandı. Raporda, gençlerin yaşamlarından memnun olma oranının %45,6'ya düştüğü, gençlerin yaşam memnuniyetinin ise son beş yıldır düşüş eğiliminde olduğu ortaya çıktı.
Raporda öne çıkan bulgular, Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Sezai Hazır ve Infakto RW Kurucusu Prof. Dr. Emre Erdoğan'ın katılımıyla Facebook Station'da düzenlenen toplantıda değerlendirildi.
2017 yılından bu yana iki yılda bir gerçekleştirilen araştırma, 8 Mart - 8 Nisan 2023 tarihleri arasında Türkiye'deki kentsel genç nüfusunu temsil eden 28 farklı ilde 18-29 yaş aralığındaki 1.228 gençle yüz yüze görüşmeler yoluyla gerçekleştirildi. Raporun en önemli bulgularından biri, yaşamdan memnuniyet ve geleceğe dair umutların istihdam koşullarından büyük ölçüde etkilendiğini gösterdi. 2017 yılında gençlerin yaşamdan memnun olma oranı %70,8 iken, bu yılki çalışmada bu oran %45,6 olarak ölçüldü. Geleceğe dair umutlu olan gençlerin oranı ise %43,7'ye geriledi. 2017 yılında bu oran %66,6 olarak ölçüldü.
En az memnun olan grup ise genç iş arayanlar
Türkiye'deki gençlik üzerine en kapsamlı çalışmalardan biri olan raporda, çeşitli nedenlerle ne eğitimde ne de istihdamda yer almayan 18-24 yaş arası gençleri ifade eden "evde gençlik" kavramı ortaya atıldı. Evdeki gençlerin memnuniyet oranı bu yıl %46,4 olarak belirlendi. Çalışan gençlerin yaşam memnuniyet oranı %47,1, öğrencilerin ise %51,8 olarak belirlenirken, yaşam memnuniyeti en düşük grubun iş arayanlar olduğu belirlendi. İş arayan gençlerin yalnızca %28'i hayatlarından memnun olduğunu belirtti.
Gençlerin istihdam koşullarının, yaşam memnuniyetlerini ve geleceğe dair umutlarını önemli ölçüde etkilediğine dikkat çeken Habitat Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Sezai Hazır, “Dijitalleşen dünyayla uyumlu, güçlü ortaklıklara dayalı toplumsal kapasiteyi geliştiren, sürdürülebilir kalkınmayı hedefleyen, etki odaklı projeler üreten bir sivil toplum kuruluşuyuz. Birçok projemizde gençleri 21. yüzyıl becerileriyle donatmaya odaklanıyoruz. Türkiye'nin 81 ilinde 5 binden fazla gönüllümüzle aktif ve yoğun çalışmalar yürütüyor, sahadaki etkilerini ölçmeyi önemsiyoruz. Gençliğin Refahı çalışması, hem kendi çalışmalarımız hem de gençlerle çalışan ve gençleri paydaş olarak benimseyen tüm kurumlar için gençleri anlamak adına temel bir araştırmadır. Önceki yıllardaki araştırmalarda da gördüğümüz gibi, çalışma durumu memnuniyeti belirleyen birincil faktördür. Türkiye, gençleri için doğru fırsatları yaratabilir ve onları geleceğin yüksek ücretli iş pozisyonlarına hazırlamak için eğitimlerine yeterince yatırım yapabilirse, o zaman demografik fırsat penceresini etkili bir şekilde kullanmış olacaktır. Ancak bu fırsat “Ülkede kötü yönetilirse ciddi işsizlik, yoksulluk ve toplumsal huzursuzluk yaşanabilir.”
Infakto RW kurucu ortağı Prof. Dr. Emre Erdoğan, gençlerin gelecek konusundaki umutsuzluğunun iş bulamamalarıyla yakından ilişkili olduğunu belirterek, "İş aramak için deneyim gerektiğini düşünüyorlar; kurumsal dünyada nasıl iş arayacaklarını bilmiyorlar. İş dünyasında yer edinmek için yeni beceriler konusunda bilgi sahibi değiller. Yurt dışında bir gelecek hayal etmelerinin temel nedeni, Türkiye'deki özgürlük algıları ve yaşam tarzları." dedi.
Gençlerin yüzde 35,8'inin geliri 3 bin TL'nin altında
Gençlerin maddi durumlarından memnuniyetleri de raporun ilk yayınlandığı 2017 yılından bu yana düşüş eğilimi gösterdi. Bu yıl maddi durumlarından memnun olan gençlerin oranı %38,3 iken, gençlerin %35,8'inin aylık kişisel gelirinin 3 bin TL ve altında olduğu görüldü. 2017 yılında her 5 gençten birinin maddi durumunu kötü olarak nitelendirdiği bilinirken, bu oran 2023 yılında %36,7'ye yükseldi. Gençlerin rahat bir yaşam sürebilmeleri için asgari toplam gelir beklentisi %39,3 oranla 9.000 - 18.000 TL iken, %45,2 oranla 18.000 TL ve üzeri olarak kaydedildi.
Gençlerin En Büyük Sorunu Enflasyon ve İşsizlik
Gençlere göre, karşılaştıkları en kritik sorunlar enflasyon ve hayat pahalılığı, ardından işsizlik ve iş bulamama geliyor. Üçüncü sırada yüksek kiralar, dördüncü sırada ise sokaklardaki şiddet geliyor. Araştırmanın sonuçlarından biri, oy kullanırken en çok dikkate alacakları konuların enflasyon ve hayat pahalılığı olduğu. İkinci sırada ise işsizlik ve istedikleri gibi iş bulamama geliyor.
Gençlerin oy kullanırken en çok dikkat edeceği konular siyasi tercihlerine göre farklılık gösteriyor. İktidar Partisi İttifakı'na oy verecek gençler, diğer ittifaklara kıyasla daha yüksek kiralar ve terör saldırıları bildirirken, Muhalefet İttifakı seçmenleri arasında enflasyon ve hayat pahalılığı, eğitimden ayrılma ve niteliksiz üniversite eğitimi diğer ittifaklara kıyasla daha yüksek.
Gençlerin Siyasi Katılım Düzeyi Düşük
Araştırma sonuçlarında gençlerin siyasi katılım oranının düşüklüğü de görülüyor: Oy kullanma en yaygın katılım biçimiyken, bir partiye üye olanların oranı %5,1, kampanyalarda aktif rol alanların oranı %7,1, mitinglere katılanların oranı ise %25,5. Bu rakamlar, gençlerin geleneksel katılım yollarına başvurmasının nadir olduğunu gösteriyor.
Gençler geleneksel olmayan katılım biçimlerine pek aktif olarak katılmamaktadır. Boykot eylemlerine katılanların oranı %12,5, toplu yürüyüşlere katılanların oranı %12,1 ve herhangi bir ürün veya hizmeti toplu olarak boykot edenlerin oranı %12,5'tir. Bu rakamlar, geleneksel olmayan katılımın da nadir olduğunu göstermektedir. Gençlerin protesto eylemlerine internet üzerinden katılma eğilimlerinin düşük olması nedeniyle bu fırsatın yaygın olarak kullanılmadığı görülmektedir.
Her dört gençten biri depremlerde kayıp yaşadı
Bu yıl 16 ilden 28'inde yayınlanan rapor, depremden etkilenen gençlerin oranına da ışık tuttu. Buna göre, 6 Şubat 2023'te Kahramanmaraş ve çevre illerde meydana gelen depremlerde yakınlarını kaybedenlerin oranı %19,2, ailesini ve/veya yakınlarını kaybedenlerin oranı %8,5, eğitimine ara vermek/kayıtlarını dondurmak zorunda kalanların oranı %3,7 ve taşınmak zorunda kalanların oranı ise %3,2 olarak belirlendi.
Gençler yüz yüze eğitimi tercih ediyor
Yüz yüze ve uzaktan eğitim karşılaştırmasında gençlerin 10'da 9'unun yüz yüze eğitimi daha faydalı bulduğunu, son dönemde çevrimiçi ortama taşınan eğitimden öğrencilerin önemli bir kısmının memnun olmadığının altını çizen Habitat Derneği Başkanı Sezai Hazır, değerlendirmelerini şu ifadelerle tamamladı: "Sonuçlara göre yüz yüze ve uzaktan eğitim karşılaştırıldığında gençlerin %90,9'u yüz yüze eğitimin daha faydalı olduğunu düşünüyor. Ayrıca raporda, çevrimiçi eğitim sürecinde öğrencilerin önemli bir kısmının öğrenme güçlüğü çektiği vurgulanıyor. Ancak gençlerin eğitim kalitesini artırmak ve psikolojik sağlıklarını korumak için yüz yüze eğitim şart. Raporumuzun sonuçlarına göre gençlerin büyük çoğunluğu yüz yüze eğitimden memnun."
